Haasdonk



Midden op het dorpsplein staat het unieke gemeentehuisje.
 De omgeving van Haasdonk is landelijk gebleven.
Aan de rand van de bossen, in de Tassijnslaan bevindt zich een
monument ter nagedachtenis van J.B. Tassijns (Boerenkrijg).
Een omwalde hoeve, het 'hof Ter Snoecke', verdient de aandacht.

Het eigenlijke dorp ontwikkelde zich langs de Romeinse heerbaan.
In 51 voor Christus waren al onze gewesten door de Romeinen veroverd.
Ze drongen kort nadien ook door tot onze streek en zorgden voor er
voor een verbindingsweg: de heerbaan.
De Romeinen zouden ons 400 jaar lang bezetten en hier voor heel wat veranderingen zorgen.
Na de Romeinen kwamen de Franken in onze gewesten.
Hun invallen richtten aanvankelijk veel schade aan en ze vestigden zich uiteindelijk in verschillende nederzettingen.In de achtste en negende eeuw begon de kerstening.
De heilige Eligius, St-Amands en St-Ursmarus predikten het geloof in de streek. Tussen 810 en 864 vielen de Noormannen onze streken binnen. Ze plunderden en roofden.
Op het eind van die periode was het Waasland in het bezit van graaf Boudewijn I van Vlaanderen. Na de Merovingers kregen we de Karolingers aan het bewind.Haasdonk behoorde onder het gewest dat toen bekend stond als "Wasiae".Staatkundig behoorde Haasdonk tot het graafschap Vlaanderen. Ons gewest, "forestum wasda", werd door de koning, Lodewijk de Stamelaar, in leen gegeven aan graaf Diederik.
In 1241 besloot gravin Johanna van Constantinopel om van het Waasland
een afzonderlijk gewest te maken. Sint-Niklaas werd de hoofdplaats,
alhoewel er daar niet de meeste inwoners waren. Het bestuur zetelde in de hoofdplaats en bestond uit een hoogbaljuw en zeven schepenen.

Boerenkrijg:

Op 29 september 1795 werden onze streken ingelijfd bij Frankrijk.
Bij de Franse Hervormingen werd Haasdonk hoofdplaats van een bestuurlijk kanton dat behoorde tot het departement van de Schelde.
Naast Haasdonk was het kanton samengesteld uit
Bazel, Burcht, Kruibeke, Melsele, Meerdonk, Nieuwkerken, Rupelmonde,
Vrasene en Zwijndrecht.
Jean Baptiste Tassijns werd te Haasdonk als voorzitter van het kanton aangesteld.
In 1798 besloot men dat de jongens van 20 tot 25 jaar onder de wapens moesten.
Hierdoor ontstond er oproer in Haasdonk.
Het kanton Haasdonk werd afgeschaft op 24 mei 1800.
Vanaf dan werden de bestuurlijke en rechterlijke zaken te Dendermonde geregeld.

Kerk:

Reeds voor het jaar 1150 kende Haasdonk een soort wijkkapel, die afhankelijk was van Melsele.
Op 19 juli 1150 stichtte Mgr. Geerard, bisschop van Doornik,
een parochie en stelde deze onder de bescherming van de H. Jacobus de Meerdere.De parochie van Haasdonk bleef tot 16 juni 1181 ondergeschikt aan de parochie van Melsele.Het oorspronkelijke kerkgebouw werd herbouwd in de 15de eeuw.De kerk brandde helemaal af in 1576.
Alleen de vier muren bleven overeind en daarover werd een strooien dak geplaatst.Pas in 1609 werd deze vervangen door een houten constructie.
Er werden aan het kerkgebouw opeen volgende veranderingen uitgevoerd o.a. aan de zuiderbeuk.De voorgevel van de kerk, in hardsteen, werd gebouwd in 1719. In de jaren 1845-1875 is de kerk uitwendig bekleed met allerlei historische herinneringen
uit het bewogen leven van de parochie. De kerk is neo-gotisch van stijl.

De jaarlijkse kermis wordt gehouden op de zondag na het feest van O.-L.-Vrouw Hemelvaart.

Pastoor Willem Van Doornyk

De Willem van Doornykstraat herinnert nog aan een bekende pastoor van Haasdonk.Hij werd hier geboren in 1535.
Toen hij op 8 oktober 1568 te Haadonk benoemd werd was hij hier al kapelaan. Hij zou 46 jaar lang actief blijven te Haasdonk, bijna een halve eeuw! Bij de strijd tussen de Spanjaarden en de Geuzen,
kreeg de bevolking van Haasdonk het erg te verduren.
Verkleed als "kuiper" bleef de pastoor zijn ambt verder uitoefenen in Haasdonk en het omliggende.
De kerkelijke bedieningen waren immer in 1579 verboden geworden.
De mensen die de pastoor wensten, plaatsten een ton voor de deur.
Dat was het afgesproken teken voor een bezoek van de pastoor.
In 1580 werd pastoor Willem Van Doornyk verbannen naar Holland.
Hij keerde in 1584 terug toen er in de parochie een besmettelijke ziekte heerste.De pastoor had het dus wederom niet gemakkelijk.
Op tachtigjarige leeftijd legde de pastoor in 1615 de bediening neer.
Hij overleed op 8 februari 1620. Voordien had hij nog de handen vol met zijn vernielde kerk terug op te bouwen. Men vindt de grafsteen van deze herder nog terug aan de buitenkant van de parochiekerk,ter hoogte van het koor.

Pastoor Theodoor Verwilghen

Een aantal pastoors hebben te Haasdonk een zeer voorname rol gespeeld.
Onder hen behoorde zeker pastoor Verwilghen.
Theodoor Verwilghen werd te Sint-Niklaas geboren in een bekende familie.
Zijn vader was in 1830 lid van het Nationaal Congres en werd nadien volksvertegenwoordiger. Toen hij onderpastoor werd, had hij al bindingen met Haasdonk want zijn moeder, Joanna Hemelaer, werd hier geboren.
De naam Verwilghen was te Haasdonk welbekend want het was de grootvader van de pastoor,Jan-Benedikt Hemelaer, die het Armbestuur grond had ter beschikking gesteld om er het Godshuis op te richten. Dit gebeurde in  1844, Theodoor Verwilghen was eerst onderpastoor vanaf 2 september 1862 tot hij in 1878 pastoor werd in opvolging van Leo Danneels.
Zijn voorganger was begonnen met de herbouw van de kerk in 1868.
Zijn grootvader zou de pastoor bijstaan in zijn betrachting
om zoveel mogelijk financiële middelen te verzamelen.
Zo kon de kerk verder afgewerkt worden en in 1872 was dit eindelijk gelukt.
De pastoor was ook vrijgevig ten overstaan van allerlei liefdadige instellingen. Ook de inwoners die één of andere tegenslag of ziekte kenden konden bij pastoor Verwilghen terecht voor steun.
Ook zorgde de pastoor voor het bouwen van aangepaste schoollokalen achter het klooster.Dat we nu nog zoveel gedenktekens uit de Boerenkrijg te Haasdonk kunnen aantreffen is ook een verdienste van deze pastoor.
Hij was namelijk de grote bezieler van het eeuwfeest van de Boerenkrijk in 1898. Theodoor Verwilghen stierf te Haasdonk op 14 mei 1900.
Het dorpsplein te Haasdonk is nu Theodoor Verwilghenplein genoemd.